DÜNYA
EKONOMİSİNİN KRİZ SEYRİ VE GÜÇLER DENGESİNDE DEĞİŞİM (I)
(Transatlantik Ekseninin Yerini
Transpasifik Ekseni Alıyor)
2008'den
bu yana devam eden dünya ekonomik krizi, sermaye açısından çok
şeyin yolunda gitmediğini gösterdi. Özellikle II. Dünya
Savaşından sonra o günün dünya ekonomisi koşullarına uygun
olarak kurulan tekelci devlet kapitalizmi yapılanmaları artık
gerektiği gibi işlevsel değil ve tekelci sermayenin çıkarlarına
pek uygun düşmemektedir. Bunun ötesinde ve bu yapılanmaların bir
parçası olarak yeni sömürgecilik de derin bir kriz içinde; dünün
birçok yeni sömürgeleri bugün, yaşanmakta olan ekonomik krizin
de iyiden iyiye açığa çıkardığı gibi bölgesel ve dünya
pazarlarında rekabetçi bir güce sahip oldular. II. Dünya
Savaşından sonra kurulan tekelci devlet kapitalizmi yapılanmasında
esas amaç, Batının emperyalist ülkelerinin dünya ekonomisinde
ve politikasında sarsılmayacak hakimiyetinin devamının
sağlanmasıydı. Bu hakimiyet artık soru götürür olmuştur;
“yükselen” ekonomiler olgusunun yanı sıra emperyalist ülkeler
arasında güç dengeleri de değişmiştir. I. Dünya Savaşından
sonra kapitalist dünya üretiminin merkezi Avrupa'dan Kuzey
Amerika'ya kaymıştı. Şimdi de ABD ve AB'den Asya'ya kaymıştır.
Bugüne kadar dünya ekonomisinde belirleyici bir rol oynayan
ABD-Avrupa ekseninin yerini ABD-Asya ekseni almaya başlamıştır.
Başka bir deyişle, transatlantik
ekseninin yerini transpasifik ekseni alıyor.