KAPİTALİZM
VE “ÇÖKÜŞ TEORİSİ” ÜZERİNE MARKS VE ENGELS*
Kapitalizmin
kendi çelişkilerinden dolayı çökeceği ve kendiliğinden çöküşü
kapitalizmin bir nesnel yasallığıdır üzerine 100 yıldan bu
yana, daha doğrusu Rosa Luksemburg’un “Sermaye Birikimi”
kitabından bu yana çok yazılıp çizilmiştir. Bu yazıda bu
konuda kimin ne dediğini ele almayacağım**. Şu kadarını
belirteyim. Kendiliğinden çöküş bir “çöküş teorisi”
seviyesine çekildi ve bu teori de Marks’a dayandırıldı. “Çöküş
teorisi”ni savunanları iki ana gruba ayırmak gerekir. Bunlardan
birisi sorunu R. Luksemburg’un anlayışına dayanarak, bu bağlamda
Marks’ın Kapital’inde sermaye birikimi analizini eleştirenlerden
oluşmaktadır. Komünistlerden (R. Luksemburg) “Konsey
Komünizmi”ni savunan anarşistlere, troçkistlere varana kadar
geniş bir yelpaze oluşturur bu grupta yer alanlar. İkincisi ise
I. Wallerstein gibi kapitalizmin kaç sene sonra çökeceğini hesap
edenlerden, çökmeyince de sürekli tarih değiştirenlerden ve
ilkinden daha geniş, “radikal” ve geçmişin özlemiyle yaşayan
sayısı grupçuklardan oluşur.